OGÓLNE KRYTERIA

Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który:

• posiada wiadomości i umiejętności znacznie wykraczające poza program nauczania,
• potrafi korzystać z różnych źródeł informacji nie tylko tych wskazanych przez nauczyciela,
• potrafi stosować wiadomości w sytuacjach nietypowych (problemowych),
• proponuje rozwiązania nietypowe,
• umie formułować problemy i dokonywać analizy syntezy nowych zjawisk,
• potrafi precyzyjnie rozumować posługujące się wieloma elementami wiedzy, nie tylko z zakresu chemii
• osiąga sukcesy w konkursach i olimpiadach chemicznych lub wymagających wiedzy chemicznej, szczebla wyższego niż szkolny

Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który:

• opanował w pełnym zakresie wiadomości i umiejętności przewidziane programem,
• potrafi stosować zdobytą wiedzę do rozwiązania problemów i zadań w nowych sytuacjach,
• wskazuje dużą samodzielność i potrafi bez nauczyciela korzystać z różnych źródeł wiedzy, np. układu okresowego pierwiastków, wykresów, tablic, zestawień,
• sprawnie korzysta ze wszystkich dostępnych i wskazanych przez nauczyciela, dotrzeć do innych źródeł wiadomości,
• potrafi planować i bezpiecznie przeprowadzać eksperymenty chemiczne,
• potrafi pisać i samodzielnie uzgadniać równania reakcji chemicznych,
• wykazuje się aktywną postawą w czasie lekcji,
• bierze udział w konkursie chemicznym lub wymagającym wiedzy i umiejętności związanych z chemią,

Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który:

• opanował w dużym zakresie wiadomości i umiejętności określone programem,
• poprawnie stosuje wiadomości i umiejętności do samodzielnego rozwiązywania typowych zadań i problemów, natomiast zadania o stopniu trudniejszym wykonuje przy pomocy nauczyciela,
• potrafi korzystać ze wszystkich poznanych na lekcji źródeł informacji (układ okresowy pierwiastków, wykresy, tablice i inne),
• potrafi bezpiecznie wykonywać doświadczenia chemiczne
• jest aktywny w czasie lekcji.

Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który:

• opanował w podstawowym zakresie te wiadomości i umiejętności określone programem, które są konieczne do dalszego kształcenia,
• poprawnie stosuje wiadomości i umiejętności do rozwiązywania, z pomocą nauczyciela, typowe zadania teoretyczne lub praktyczne o niewielkim stopniu trudności,
• potrafi korzystać, przy pomocy nauczyciela, z takich źródeł wiedzy, jak układ okresowy pierwiastków, wykresy, tablice,
• z pomocą nauczyciela potrafi bezpiecznie wykonać doświadczenie chemiczne,
• potrafi przy pomocy nauczyciela pisać i uzgadniać równania reakcji chemicznych.

Ocenę dopuszczająca otrzymuje uczeń, który:

• ma braki w opanowaniu wiadomości określonych programem nauczania, ale braki te nie przekreślają możliwości dalszego kształcenia.
• rozwiązuje z pomocą nauczyciela typowe zadania teoretyczne lub praktyczne o niewielkim stopniu trudności,
• z pomocą nauczyciela potrafi bezpiecznie wykonywać bardzo proste eksperymenty chemiczne, pisać proste wzory chemiczne i równania chemii.

Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który:

• nie opanował tych wiadomości i umiejętności określonych programem, które są konieczne dla dalszego kształcenia się,
• nie potrafi rozwiązać zadań teoretycznych lub praktycznych o elementarnym stopniu trudności nawet przy pomocy nauczyciela,
• nie zna symboliki chemicznej,
• nie potrafi napisać prostych wzorów chemicznych i najprostszych równań chemicznych nawet z pomocą nauczyciela.

SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA

I. SUBSTANCJE CHEMICZNE I ICH PRZEMIANY

Ocena dopuszczająca

Uczeń:

• podaje przykłady substancji chemicznych, mieszanin substancji, pierwiastków i związków chemicznych,
• podaje przykłady metali i niemetali,
• podaje przykłady zjawisk fizycznych i chemicznych,
• określa właściwości fizyczne składników powietrza (stan skupienia, barwa, zapach, rozpuszczalność w wodzie),
• rozróżni mieszaninę jednorodną od niejednorodnej, zawiesinę od roztworu,
• wymieni sposoby rozdzielania mieszanin,
• wyjaśni pojęcia: zjawisko fizyczne, przemiana chemiczna, pierwiastek, związek chemiczny, substrat, produkt, filtracja, odparowanie, tlenek,
• wymienia składniki powietrza.
• wymienia typy reakcji chemicznych
• wie, co to jest woda, właściwości fizyczne substancji,

Ocena dostateczna

Uczeń:

• kwalifikuje podane procesy chemiczne do jednego z trzech podstawowych typów reakcji,
• wskazuje substraty i produkty w podanych schematach reakcji,
• identyfikuje substancje na podstawie ich charakterystycznych właściwości
• określa właściwości fizyczne i chemiczne substancji,
• podaje sposoby rozdzielania mieszanin niejednorodnych,
• wyjaśni pojęcia: dekantacja, sedymentacja,, destylacja, synteza, analiza, wymiana
• dostrzega źródła i skutki zanieczyszczeń powietrza i wody,
• wie, co to jest dziura ozonowa, efekt cieplarniany, kwaśne deszcze,
• wie, co to są gazy szlachetne i do czego służą,

Ocena dobra

Uczeń:

• zna właściwości chemiczne powietrza,
• potrafi rozróżnić mieszaniny od związków chemicznych,
• oblicza masę gazu na podstawie podanej objętości i gęstości,
• podaje definicję utleniania i redukcji, spalania,
• potrafi sporządzić mieszaninę substancji i ją rozdzielić,
• potrafi zbadać przybliżony skład powietrza,
• zapisuje słownie przebieg przeprowadzonych reakcji (syntezy, analizy, wymiany),
• formułuje obserwacje i wnioski do przeprowadzonych reakcji,
• wskazuje sposoby ochrony powietrza przed zanieczyszczeniami,

Ocena bardzo dobra

Uczeń:

• określa substraty reakcji na podstawie podanych produktów i odwrotnie,
• przewiduje efekty reakcji chemicznych,
• podaje występowanie w przyrodzie i zastosowanie składników powietrza,
• rozwiązuje zadania rachunkowe związane z gęstością,
• określa skład związku chemicznego na podstawie podanych produktów reakcji,
• wyjaśnia procesy utleniania i redukcji,
• rozumie i wyjaśnia przyczyny powstania dziury ozonowej, efektu cieplarnianego, kwaśnych deszczów.
• podaje przykłady reakcji egzo- i endoenergetycznych,

II. ATOM I CZĄSTECZKA

Ocena dopuszczająca

Uczeń:

• wie jak zbudowana jest materia,
• wie, jakie są założenia atomistyczno- cząsteczkowej budowy materii,
• zna symbole wybranych pierwiastków chemicznych i potrafi odnaleźć je w układzie okresowym pierwiastków,
• odczytuje zapisy: 4H, 3P, 5Mg, H, 6Fe,
• wie, co to jest atomowa jednostka masy, masa atomowa i cząsteczkowa, jak zbudowany jest atom, liczba atomowa i liczba masowa, układ okresowy pierwiastków, wartościowość,
• zna wzory sumaryczne prostych związków chemicznych,
• odczytuje ze wzoru związku chemicznego jego skład,
• wymienia tlenki metali i niemetali,
• zapisuje wzory strukturalne na podstawie modeli,
• odróżnia wzór strukturalny od sumarycznego.

Ocena dostateczna

Uczeń:

• potrafi odczytać i zapisać masy atomowe pierwiastków,
• zna prawo stałości składu i prawo zachowania masy,
• zapisuje i odczytuje proste równania reakcji chemicznych,
• odczytuje jakościowo i ilościowo podane równania reakcji,
• wyjaśni pojęcia: wiązanie chemiczne, wiązanie atomowe, jonowe,
• zna pierwiastki występujące w postaci cząsteczek,
• wie, co to są i jakie mają cechy cząstki elementarne,
• posługuje się terminami: atom i cząsteczka.

Ocena dobra

Uczeń:

• wykonuje doświadczenia potwierdzające ziarnistość materii,
• korzysta z układu okresowego do przedstawienia budowy atomu,
• określa wartościowość pierwiastków w związkach z tlenem i wodorem,
• zapisuje wzory strukturalne na podstawie sumarycznych i odwrotnie,
• zapisuje i dobiera współczynniki w równaniach reakcji chemicznych,
• oblicza masy cząsteczkowe pierwiastków i związków chemiczny
• wyjaśnia pojęcia: fotosynteza, efekt cieplarniany i kwaśne deszcze,
• wyjaśnia zagrożenia związane z promieniotwórczością.

Ocena bardzo dobra

Uczeń:

• przedstawia równanie reakcji o dużym stopniu trudności ilościowo i je interpretuje,
• ustala wartościowość pierwiastków na podstawie wzoru sumarycznego związku chemicznego,
• wie, na czym polega proces tworzenia wiązania chemicznego,
• omawia budowę i właściwości pierwiastków na podstawie położenia w układzie okresowym,
• wyjaśnia pojęcia: izotopy, promieniotwórczość,
• rozwiązuje zadania z zastosowaniem prawa stałości składu i prawa zachowania masy,
• wie, na czym polega zjawisko promieniotwórczości.

III. WODA I ROZTWORY WODNE

Ocena dopuszczająca

Uczeń:

• wie, że woda występuje w różnych postaciach w przyrodzie,
• podaje przykłady roztworów,
• wie, że woda jest rozpuszczalnikiem,
• wie, jakie czynniki wpływają na szybkość rozpuszczania substancji w wodzie,
• wyjaśni pojęcia: roztwór, substancja,
• wie, że przemysł, ścieki zanieczyszczają wodę,
• podaje wzór na obliczenie stężenia procentowego roztworu,
• obliczy stężenie procentowe roztworu bez przekształcania wzoru,
• zna zjawisko zmiany stanu skupienia wody.

Ocena dostateczna

Uczeń:

• zna pojęcia: roztwór, roztwór nasycony, nienasycony, stężony, rozcieńczony,
• wie, na czym polega krążenie wody w przyrodzie,
• zna przyczyny zanieczyszczenia wód,
• wie, na czym polegają procesy oczyszczania ścieków,
• wie, co to znaczy, że woda ma budowę polarną,
• wie, na czym polega asocjacja wody,
• oblicza stężenie procentowe, gdy znana jest masa substancji rozpuszczonej i masa roztworu,
• wymieni przykłady substancji łatwo i trudno rozpuszczalnej w wodzie,
• odczyta z wykresu rozpuszczalność danej substancji w różnych temperaturach,
• wyjaśni, na czym polega proces krystalizacji, podaje przykłady krystalizacji,
• wyjaśni, co to znaczy, że roztwór ma stężenie np. 5%, 15%,
• wie, od czego zależy rozpuszczalność substancji.

Ocena dobra

Uczeń:

• definiuje pojęcie rozpuszczalności,
• przekształca wzór na stężenie procentowe roztworu,
• umie obliczyć ilość substancji rozpuszczonej i rozpuszczalnika w celu sporządzenia roztworu o określonym stężeniu,
• podaje nazwy procesów fizycznych zachodzących podczas zmiany stanów skupienia,
• podaje przykłady roztworów koloidalnych, zawiesin,
• dokona obliczeń z wykorzystaniem krzywej rozpuszczalności,
• przygotuje roztwór o danym stężeniu.

Ocena bardzo dobra

Uczeń:

• oblicza stężenie roztworu po dodaniu rozpuszczalnika, substancji rozpuszczonej lub przez mieszanie roztworów,
• oblicza stężenie procentowe roztworów z uwzględnieniem gęstości i objętości,
• oblicza stężenie procentowe roztworów powstałych przez zmieszanie roztworów o różnych stężeniach,
• omawia wykresy rozpuszczalności,
• wykonuje obliczenia z wykorzystaniem rozpuszczalności.

IV. KWASY I WODOROTLENKI

Ocena dopuszczająca

Uczeń:

• za nazwy i wzory sumaryczne poznanych kwasów, wodorotlenków,
• zna najważniejsze właściwości kwasów: HCl, H₂SO₄, HNO₃, H₂CO₃ i wodorotlenków: NaOH, Ca(OH)₂
• umie podzielić kwasy na tlenowe i beztlenowe,
• zna budowę cząsteczek kwasów i wodorotlenków,
• umie rozróżniać kwasy od wodorotlenków za pomocą wskaźników,
• wie, do czego służą wskaźniki,
• rozpoznaje wzory kwasów, wodorotlenków spośród wzorów sumarycznych różnych substancji,
• umie wyjaśnić pojęcia: wskażnik, elektrolit, nieelektrolit, jon, kation, anion, pH roztworu.

Ocena dostateczna

Uczeń:

• wie jak można otrzymać kwasy tlenowe i beztlenowe,
• wyznacza wartościowość reszty kwasowej na podstawie wzoru,
• oblicza wartościowość metalu w cząsteczkach wodorotlenków,
• zapisuje wzory strukturalne kwasów i wodorotlenków,
• zapisuje równanie reakcji otrzymywania wodorotlenków i kwasów,
• wie, co to są tlenki kwasowe i zasadowe,
• wie jak korzystać z tabeli rozpuszczalności wodorotlenków,
• wie, jaka jest różnica między zasadą a wodorotlenkiem,
• odczytuje równanie reakcji otrzymywania kwasów i wodorotlenków,
• zna zastosowanie najważniejszych kwasów i wodorotlenków,
• rozumie definicję kwasu i wodorotlenku,
• zna zależność pomiędzy odczynem roztworu i obecnością H⁺ i OH^-

Ocena dobra

Uczeń:

• potrafi ustalić wzory sumaryczne kwasów i wodorotlenków,
• zbada wpływ różnych substancji na zmianę barwy wskaźników,
• identyfikuje kwasy i wodorotlenki na podstawie ich charakterystycznych właściwości,
• zapisuje i odczytuje równania dysocjacji kwasów i zasad,
• zbuduje modele cząsteczek kwasów i wodorotlenków,
• potrafi doświadczalnie określić pH różnych roztworów i określić ich odczyn,
• potrafi zbadać zjawisko przepływu prądu elektrycznego przez roztwory substancji,
• potrafi podać przykłady zasad i wodorotlenków analizując tabelę rozpuszczalności,
• potrafi zbadać właściwości kwasu siarkowego (VI) oraz bezpiecznie rozcieńczyć ten kwas,

 

Ocena bardzo dobra

Uczeń:

• potraf zaproponować sposób zmiany odczynu roztworu,
• umie wskazać jony w podanym roztworze,
• rozumie zależność między i odczynem roztworu a ilością jonów H⁺ i OH^- w roztworze,
• udowodni, że tlenki niemetali powodują kwaśne opady,
• napisze jonowo równanie reakcji zobojętniania,
• dostrzega zależność pomiędzy powstawaniem kwaśnych deszczów a obecnością w atmosferze bezwodnika kwasowego.
• zaproponuje sposoby ochrony środowiska przed kwaśnymi deszczami,
• otrzyma zasadę sodową i wapniową,

V. SOLE, SUROWCE I TWORZYWA POCHODZENIA MINERALNEGO

Ocena dopuszczająca

Uczeń:

• nazywa sole na podstawie wzoru,
• rozpoznaje wzory soli spośród wzorów innych różnych substancji,
• zna definicję i wzór ogólny soli,
• zna właściwości fizyczne i zastosowanie popularnych soli,
• wie, co to jest reakcja zobojętniania, reakcja charakterystyczna,
• podaje przykłady soli w najbliższym otoczeniu,
• umie posługiwać się tabelą rozpuszczalności,
• zna rodzaje skał wapiennych,
• wie, czym jest gips i do czego służy,
• wie, co to jest szkło,
• zna kilka metod otrzymywania soli.

Ocena dostateczna

Uczeń:

• przedstawia wzór soli na podstawie nazwy,
• podaje definicję dysocjacji elektrolitycznej,
• wskazuje resztę kwasową,
• oblicza wartościowość metalu i reszty kwasowej ze wzoru,
• zapisuje równania reakcji otrzymywania soli metodami:
  1. metal + kwas,
  2. tlenek metalu + kwas,
  3. zasada+ kwas
• zapisuje i odczytuje równanie reakcji dysocjacji soli,
• odczytuje równanie reakcji otrzymywania soli,
• przewiduje na podstawie tabeli rozpuszczalności rozpuszczalność soli,
• wskazuje główny składnik skał wapiennych,
• odróżnia skały wapienne działając kwasem solnym, gips krystaliczny od palonego,
• zaproponuje reakcję tworzenia soli trudno rozpuszczalnej.

Ocena dobra

Uczeń:

• tworzy wzory soli kwasów tlenowych i beztlenowych,
• zapisuje równania reakcji zobojętniania w ujęciu cząsteczkowym i jonowym,
• ustala wzory sumaryczne i kreskowe soli,
• pisze i odczytuje równania reakcji dysocjacji soli,
• przedstawia równanie wytrącania osadu na podstawie tablicy rozpuszczalności,
• omawia zastosowanie i właściwości soli poprzez wyjaśnienie reakcji zachodzących w najbliższym otoczeniu, np. mętnienie wody wapieniem, otrzymywanie napoju gazowanego, spulchnianie ciasta,
• pisze równanie reakcji otrzymywania gipsu palonego, wapna palonego, wapna gaszonego,
• wyjaśnia termin: hydraty i podaje ich przykłady,
• potrafi przygotować zaprawę gipsową.

Ocena bardzo dobra

Uczeń:

• otrzymuje sole wszystkimi poznanymi metodami(6 metod otrzymywania soli),
• wyjaśnia zjawisko dysocjacji,
• zbada przewodnictwo prądu wodnych roztworów soli,
• zapisuje równania reakcji otrzymywania soli w formie jonowej,
• ustala wzór soli na podstawie masy cząsteczkowej, zawartości procentowej,
• przewiduje odczyn roztworu powstałego w wyniku mieszania różnych ilości kwasu i zasady,
• doświadczalnie wytrąci sól z roztworu wodnego, dobierając reagenty,
• zapisuje równanie twardnienia zaprawy gipsowej,
• rozwiązuje zadania rachunkowe z wykorzystaniem stężenia procentowego i masy cząsteczkowej.

VI. WĘGIEL I JEGO ZWIĄZKI Z WODOREM

Ocena dopuszczająca

Uczeń:

• umie odszukać węgiel w układzie okresowym pierwiastków,
• zna odmiany alotropowe węgla,
• umie opisać właściwości odmian alotropowych węgla,
• wskazuje różnice pomiędzy właściwościami diamentu i grafitu,
• wskazuje występowanie węglowodorów,
• zapisuje wzór węglowodoru na podstawie modelu i wzoru strukturalnego,
• zapisuje wzór strukturalny na podstawie modelu,
• podaje stan skupienia węglowodoru,
• wytłumaczy zasady bezpiecznego obchodzenia się z gazem,
• zna zastosowanie węglowodorów.
• określi właściwości fizyczne metanu, etenu, etynu,
• wie z czego wynika podział węglowodorów na nasycone i nienasycone,

Ocena dostateczna

Uczeń:

• rozumie zależność pomiędzy właściwościami fizycznymi a wykorzystaniem w technice alotropowych odmian węgla,
• napisze wzory sumaryczne i strukturalne węglowodorów nasyconych,
• poda wzór ogólny węglowodorów nasyconych i nienasyconych,
• wyjaśni aktywność chemiczną węglowodorów nienasyconych w stosunku do nasyconych,
• dostrzega zależność między rodzajem wiązań a nazwą węglowodoru,
• zna metodę otrzymywania acetylenu z węgliku wapnia,
• zna nazwy węglowodorów z szeregu alkanów, alkenów i alkinów,
• zna produkty spalania węglowodorów,
• umie zidentyfikować produkty spalania węglowodorów,
• podaje produkty przerobu ropy naftowej i węgla kamiennego, oraz ich zastosowanie,
• określa znaczenie pojęć: chemia organiczna, substancja organiczna, węglowodory nasycone, węglowodory nienasycone, szereg homologiczny,
• zbuduje modele cząsteczek węglowodorów nasyconych i nienasyconych.

Ocena dobra

Uczeń:

• opisuje budowę węgla, sieci krystalicznej grafitu i diamentu,
• ustala wzór sumaryczny i strukturalny węglowodoru na podstawie wzoru ogólnego,
• wyjaśni przyczynę zmian właściwości fizycznych (stanu skupienia) kolejnych węglowodorów nasyconych,
• poda sposoby doświadczalnego odróżnienia etenu i etynu od węglowodorów nasyconych,
• wyjaśni wpływ obecności wielokrotnego wiązania w cząsteczce etenu i etynu na ich właściwości chemiczne,
• zapisuje równania reakcji spalania węglowodorów (całkowitego, częściowego i niecałkowitego),
• zna metodę identyfikacji węglowodorów nienasyconych,
• rozumie zależność pomiędzy wielkością cząsteczki węglowodoru, jego lotnością, palnością i wybuchowością,
• wyjaśni, na czym polega reakcja polimeryzacji - przyłączenia.

Ocena bardzo dobra

Uczeń:

• napisze równanie reakcji całkowitego i niecałkowitego spalania węglowodorów o określonej liczbie atomów węgla w cząsteczce,
• wyjaśni, na czym polega proces krakingu,
• napisze równanie reakcji węglowodoru nienasyconego z chlorowcem,
• porówna węglowodory nasycone i nienasycone,
• umie napisać równanie otrzymywania węglowodoru nasyconego z nienasyconego,
• wyznacza wzór elementarny węglowodoru na podstawie masy cząsteczkowej i zawartości procentowej,
• omówi znaczenie tworzyw sztucznych w życiu człowieka.

VII. POCHODNE WĘGLOWODORÓW

Ocena dopuszczająca

Uczeń:

• podaje nazwy najprostszych alkoholi i kwasów organicznych,
• zna właściwości fizyczne i zastosowanie alkoholi: metylowego i etylowego oraz kwasów: mrówkowego i octowego,
• napisze wzory sumaryczne i strukturalne metanolu, etanolu, kwasu mrówkowego i octowego,
• przyporządkuje związki do odpowiedniego szeregu na podstawie podanego wzoru,
• dostrzega szkodliwe działanie alkoholu metylowego i etylowego na organizm ludzki.
• wie gdzie można spotkać estry,
• wie, co to są kwasy tłuszczowe, mydła.

Ocena dostateczna

Uczeń:

• napisze wzór ogólny alkoholi i kwasów i wskaże w nim grupy funkcyjne,
• rozumie zależność między grupą funkcyjną a nazwą związku,
• wyjaśni, dlaczego gliceryna jest alkoholem wielowodorotlenowym,
• napisze wzór sumaryczny i strukturalny gliceryny,
• omówi występowanie kwasów tłuszczowych i ich właściwości fizyczne,
• rozumie zależność pomiędzy długością łańcucha i właściwościami fizycznymi kwasu organicznego,
• podaje właściwości fizyczne i zastosowanie estrów,
• wie, co to są mydła i dlaczego zaliczamy je do soli,
• zna właściwości fizyczne mydeł,
• określi znaczenie pojęć: detergenty, estry, tłuszcze,
• modeluje cząsteczki alkoholi i kwasów organicznych.

Ocena dobra

Uczeń:

• wymieni wspólne właściwości metanolu i etanolu,
• wskazuje glicerynę jako alkohol wielowodorotlenowy,
•  zna zasady bezpiecznej pracy z metanolem,
• zna pojęcia: fermentacja alkoholowa, octowa, wyższy kwas karboksylowy,
• zapisze wzór mydła,
• poda jak zmieniają się właściwości kwasów karboksylowych wraz ze wzrostem długości łańcucha węglowego,
• wskazuje wzory: alkoholi, kwasów, estrów wśród podanych związków,
• modeluje cząsteczki estrów,
• zapisuje równania reakcji spalania alkoholi i kwasów,
• układa równania reakcji, w wyniku, której powstaje mydło,
• wyjaśni, dlaczego wskaźniki zmieniają zabarwienie w kwasach karboksylowych, a w alkoholach nie,
•  opisze właściwości chemiczne mydeł,
• wyjaśni, jak zmieniają się właściwości estrów, w miarę wzrostu łańcucha węglowego,
• wyjaśni, czym różni się woda twarda od wody miękkiej,
• opisze właściwości i występowanie amin i aminokwasów.
• wyjaśni, na czym polega mechanizm estryfikacji.

Ocena bardzo dobra

Uczeń:

• wymieni i napisze wzory dowolnych alkoholi, kwasów karboksylowych,
• zapisze cykl przemian od węglowodoru do estru,
• zapisze wzór estru i poda jego nazwę na podstawie wzoru,
• zapisze równanie reakcji fermentacji alkoholowej i octowej
• napisze równanie reakcji otrzymywania estru,
• wyjaśni, co to są aminy i aminokwasy,
• opisze właściwości i występowanie amin i aminokwasów.
• napisze wzór sumaryczny i strukturalny aminy i aminokwasu,
• zanalizuje, jakie są konsekwencje istnienia dwóch grup funkcyjnych (kwasowej i zasadowej) w cząsteczce aminokwasu,
• wskaże i nazwie rodniki i grupy funkcyjne w cząsteczkach aminokwasu i amin.
• zapisze cząsteczko i jonowo równania reakcji kwasów z metalami, tlenkami metali, zasadami i solami
• rozwiązuje zadania na podstawie równań reakcji.

VIII. ZWIĄZKI CHEMICZNE W ŻYWIENIU I W ŻYCIU CODZIENNYM

Ocena dopuszczająca

Uczeń:

• wykrywa węgiel i wodę w produktach spożywczych,
• wymieni podstawowe pierwiastki i związki chemiczne występujące w żywności i wchodzące w skład organizmów żywych,
• podaje przykłady występowania i właściwości, rodzaje i ich zastosowanie cukrów, białek, tłuszczów w przyrodzie,
• napisze wzór sumaryczny, opisze właściwości, występowanie i zastosowanie glukozy, sacharozy,
• omówi występowanie skrobi i celulozy w przyrodzie,
• wymieni pierwiastki wchodzące w skład białek tłuszczów, cukrów.
• podaje przykłady produktów żywnościowych zawierających duże ilości białka,
• wymieni naturalne włókna białkowe.

Ocena dostateczna

Uczeń:

• wie, co to są makro- i mikroelementy
• wymieni rośliny zawierające duże ilości glukozy i tłuszczów,
• omówi budowę cząsteczki glukozy,
• wymieni zastosowanie sacharozy i celulozy,
• poda czynniki powodujące denaturację białek,
• wyjaśnia rozpuszczalność tłuszczów w różnych rozpuszczalnikach,
• wybiera odczynniki do wykrywania obecności glukozy, białka, skrobi,
• wymieni włókna syntetyczne,
• wymieni, jakie skutki wywołuje zniszczenie białka w organizmie
• poda przykłady niekorzystnego wpływu nadużywania leków na organizm ludzki.

Ocena dobra

Uczeń:

• poda doświadczalny sposób wykrywania obecności glukozy, skrobi, białka,
• wyjaśni różnice we właściwościach skrobi i celulozy
• omawia reakcje: Tollensa, Trommera, biuretową i ksantoproteinową,
• wyjaśni, na czym polega denaturacja białek i co ją może spowodować,
• przedstawi budowę białek,
• zidentyfikuje włókna białkowe (wełna, jedwab) i włókna syntetyczne,
• wyjaśnia proces hydrolizy cukrów złożonych i tłuszczów,
• przeprowadza reakcję hydrolizy cukrów złożonych,
• zapisuje równanie reakcji hydrolizy cukrów złożonych,
• odróżnia tłuszcze od substancji tłustych od np. oleju mineralnego (próba akroleinowa).

Ocena bardzo dobra

Uczeń:

• wyjaśnia fakt, że tłuszcz to ester gliceryny i kwasu tłuszczowego,
• zapisuje równania hydrolizy i zmydlania tłuszczów,
• wyjaśnia pozytywny i negatywny wpływ wybranych produktów spożywczych na organizm człowieka (np. masła, mleka),
• zaplanuje doświadczenie pozwalające wykryć C, H, O w składnikach żywności,
• napisze równania reakcji otrzymywania mydła z tłuszczów,
• wyjaśni, na czym polega proces utwardzania tłuszczów ciekłych,
• napisze równanie reakcji fermentacji alkoholowej glukozy,
• udowodni, że sacharoza jest cukrem złożonym,
• napisze równanie hydrolizy skrobi,
• rozplanuje doświadczenie pozwalające wykryć białka spośród innych substancji,

wyjaśni, jaki wpływ na organizm człowieka ma kofeina, nikotyna, narkotyki i do czego prowadzi ich zażywanie.