PIERWSZA POMOC I RESUSCYTACJA

Uczeń:

• omawia budowę i zasady funkcjonowania układu oddechowego człowieka
• omawia budowę i zasady funkcjonowania układu krążenia człowieka
• wyjaśnia zasady oceny układu oddechowego i krążenia (ABC)
• wymienia kolejne ogniwa łańcucha przeżycia; omawia ich znaczenie
• wyjaśnia, jak działa w Polsce system ratowniczy
• wymienia numery alarmowe i omawia właściwy sposób wzywania pomocy
• omawia zasady postępowania aseptycznego i bezpiecznego dla ratownika
• wyjaśnia, na czym polega resuscytacja krążeniowo-oddechowa
• rozpoznaje stan osoby poszkodowanej; prawidłowo bada jej oddech (na manekinie)
• wymienia zagrożenia dla osoby nieprzytomnej
• układa poszkodowanego w pozycji bezpiecznej
• wykonuje samodzielnie resuscytację krążeniowo-oddechowa u dorosłych i dzieci (na manekinach)
• wyjaśnia, na czym polega pomoc ratownicza w zadławieniu
• wyjaśnia, do czego służy automatyczny defibrylator zewnętrzny, na czym polega jego działanie i gdzie powinien się znajdować
• omawia znaczenie czasu w udzielaniu pierwszej pomocy
• wymienia zawartość apteczki pierwszej pomocy; posługuje się apteczką pierwszej pomocy
• wymienia rodzaje krwawień
• udziela pomocy przy krwawieniu odpowiednio do rodzaju krwawienia
• udziela pomocy w przypadku krwawienia z nosa
• wyjaśnia, dlaczego krwotok i wstrząs krwotoczny zagrażają życiu
• udziela pomocy przy urazach kończyn
• demonstruje sposoby użycia chusty trójkątnej
• wyjaśnia, czym jest zasłabnięcie, i omawia zasady postępowania w przypadku zasłabnięcia
• wyjaśnia znaczenie bólu w klatce piersiowej jako objawu stanu zagrożenia życia
• wyjaśnia zasady postępowania z poszkodowanym skarżącym się na ból w klatce piersiowej
• omawia skutki działania niskiej temperatury na organizm ludzki
• wymienia części ciała najłatwiej ulegające odmrożeniom
• wyjaśnia, na czym polega pierwsza pomoc: - w wychłodzeniu - w odmrożeniu
• wyjaśnia, od czego zależy temperatura odczuwalna
• omawia zagrożenia wynikające z intensywnych opadów śniegu, porywistych wiatrów i bardzo niskich temperatur oraz prawidłowe zachowanie w takich sytuacjach
• omawia skutki działania wysokiej temperatury na organizm ludzki
• udziela pomocy osobie poszkodowanej na skutek oparzenia termicznego
• udziela pomocy osobie poszkodowanej na skutek oparzenia chemicznego:
  1. skóry
  2. przełyku i przewodu pokarmowego
  3. oczu
• wyjaśnia znaczenie terminów „udar słoneczny" i „udar cieplny"
• wyjaśnia, jak można pomóc osobie, która ucierpiała wskutek udaru
• omawia prawidłowe postępowanie w czasie upałów
• wyjaśnia, jakie skutki wywołują porażenia prądem elektrycznym i od czego zależy stopień obrażeń
• wyjaśnia, jak udzielić pomocy osobie porażonej prądem elektrycznym
• wyjaśnia, jak należy się zachowywać i czego należy unikać w czasie burzy
• wymienia najczęstsze przyczyny utonięć
• wyjaśnia, jak należy postępować, by bezpiecznie udzielić pomocy osobom tonącym
• wyjaśnia, jak należy postępować, by bezpiecznie udzielić pomocy osobom tonącym na skutek załamania lodu
• wyjaśnia, na czym polega pierwsza pomoc przy zatruciach:
  1. pokarmowych
  2. lekami
  3. gazami
  4. środkami chemicznymi
• wymienia najczęstsze przyczyny wypadków drogowych
• uzasadnia znaczenie udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach drogowych
• omawia zasady zachowania się podczas udzielania pomocy poszkodowanym w wypadkach drogowych

OSTRZEGANIE O ZAGROŻENIACH I ALARMOWANIE

Uczeń:

• wyjaśnia, czemu służy system wykrywania skażeń i alarmowania
• wyjaśnia, na czym polegają działania systemu wykrywania skażeń i alarmowania
• rozpoznaje rodzaje alarmów i sygnałów alarmowych
• wyjaśnia, jak należy się zachować po usłyszeniu alarmu
• omawia zasady zachowania się ludności po ogłoszeniu alarmu
• zachowuje się właściwie (zgodnie z instrukcją) po ogłoszeniu alarmu w szkole
• omawia sposoby przeciwdziałania panice

POWSZECHNA SAMOOBRONA I OBRONA CYWILNA

Uczeń:

• wymienia podstawowe dokumenty ONZ regulujące działanie obrony cywilnej na świecie
• wymienia podstawy prawne działania ochrony ludności i obrony cywilnej w Rzeczypospolitej Polskiej
• charakteryzuje najczęstsze sytuacje stanowiące zagrożenie dla jednostki
• wymienia zagrożenia dla grup społecznych
• uzasadnia konieczność istnienia zorganizowanej ochrony ludności
• podaje nazwę centralnego organu państwa odpowiedzialnego za obronę cywilną; wymienia terenowe organy obrony cywilnej
• omawia cele i zadania obrony cywilnej
• identyfikuje znak rozpoznawczy OC
• wyjaśnia znaczenie terminu „sytuacja kryzysowa"
• wymienia i omawia najczęstsze zagrożenia zdrowia i życia na skutek powodzi, pożaru, huraganu i innych sytuacji kryzysowych zagrażających lokalnej społeczności
• wymienia instytucje zajmujące się zarządzaniem kryzysowym

ZAGROŻENIA BEZPIECZEŃSTWA I DZIAŁANIA RATOWNICZE

Uczeń:

• omawia przyczyny powodzi
• wymienia zadania organów państwa w zakresie ochrony przeciwpowodziowej
• uzasadnia potrzebę obserwacji stanu wód oraz urządzeń hydrotechnicznych
• wyjaśnia, jak należy się zachowywać w czasie powodzi i czego w czasie powodzi robić nie wolno
• wymienia i uzasadnia niezbędne działania przygotowujące do ewakuacji z terenów zagrożonych powodzią
• wymienia najczęstsze przyczyny pożarów
• charakteryzuje zagrożenia pożarowe w domu, szkole i najbliższej okolicy
• wymienia podstawowe środki gaśnicze
• omawia przeznaczenie podręcznego sprzętu gaśniczego i wskazuje jego typowe rozmieszczenie w obiektach publicznych (także w szkole)
• identyfikuje znaki ochrony przeciwpożarowej
• wyjaśnia, jak należy się zachować w przypadku dostrzeżenia pożaru
• wyjaśnia, jak należy gasić zarzewie ognia
• wyjaśnia, jak należy gasić odzież palącą się na człowieku
• wyjaśnia znaczenie terminów „wypadek" i „katastrofa"
• omawia przyczyny wypadków oraz katastrof komunikacyjnych i technicznych
• omawia zasady zachowania się podczas wypadków i katastrof (komunikacyjnych, innych)
• wyjaśnia znaczenie terminu „ewakuacja"
• omawia zasady ewakuacji ludności i zwierząt z terenów zagrożonych
• wyjaśnia zasady zaopatrzenia ludności ewakuowanej w wodę i żywność
• wymienia główne przesłanki do podjęcia ewakuacji spontanicznej
• charakteryzuje najistotniejsze zasady opuszczania miejsc zagrożonych
• kompletuje sprzęt i wyposażenie przydatne podczas ewakuacji; uzasadnia swój wybór

OCHRONA PRZED SKAŻENIAMI

Uczeń:

• wyjaśnia znaczenie terminu „promieniotwórczość"
• omawia wpływ substancji promieniotwórczych na ludzi, zwierzęta, żywność i wodę
• podaje wysokość dawki promieniowania, która wywołuje typowe objawy choroby popromiennej
• podaje przykłady wykorzystania promieniotwórczości w służbie ludzkości
• wyjaśnia, na czym polegają zabiegi sanitarne i zabiegi specjalne
• podaje nazwy instytucji w Polsce, w ramach których działają służby monitorujące poziom radiacji
• wyjaśnia znaczenie terminów: „skażenie" i „zakażenie"
• wymienia możliwe źródła skażenia
• wymienia sposoby zabezpieczenia żywności i wody przed skażeniami
• charakteryzuje walory ochronne różnych rodzajów opakowań
• uzasadnia konieczność stałej ochrony wody i żywności, zwłaszcza w czasie zdarzeń kryzysowych
• omawia sposoby postępowania w przypadku zagrożenia skażeniami promieniotwórczymi
• planuje wielkość zapasów wody i żywności na potrzeby swojej rodziny, na określony czas
• wyjaśnia, na czym polega uzdatnianie skażonej żywności i wody
• wyjaśnia znaczenie terminów: „odkażanie", „dezaktywacja" (mechaniczna, fizyczna, chemiczna), „dezynfekcja", „dezynsekcja", „deratyzacja"

ZAGROŻENIA CHEMICZNE

Uczeń:

• wyjaśnia znaczenie terminu „piktogram"
• wymienia rodzaje oznakowań substancji toksycznych i miejsca ich eksponowania
• rozpoznaje znaki substancji toksycznych na pojazdach i budowlach
• proponuje działania chroniące ludzi przed działaniem substancji szkodliwych
• przedstawia zasady postępowania w okolicznościach nakazujących opuszczenie zagrożonego miejsca
• wyjaśnia zasady postępowania w przypadku awarii instalacji chemicznej i środka transportu oraz rozszczelnienia zbiorników z substancjami toksycznymi
• wymienia zagrożenia lokalne stwarzane przez przemysł i transport
• podaje przykłady zastępczych środków ochrony dróg oddechowych i skóry