MATEMATYKA KLASA KLASA I GIMNAZJUM
PODRĘCZNIK
Matematyka z plusem 1
Autorzy:Zofia Bolałek, Małgorzata Dobrowolska, Marta Jucewicz, Marcin Karpiński, Jacek Lech, Krytyna Zarzycka
nr dopuszczenia wg MEN: 168/1/2015/z1
Wydawnictwo: GWO
MATEMATYKA KLASA KLASA II GIMNAZJUM
PODRĘCZNIK
Matematyka z plusem 2
Autorzy:Zofia Bolałek, Małgorzata Dobrowolska, Marta Jucewicz, Marcin Karpiński, Jacek Lech, Krytyna Zarzycka
nr dopuszczenia wg MEN: 168/2/2015/z1
Wydawnictwo: GWO
MATEMATYKA KLASA KLASA III GIMNAZJUM
PODRĘCZNIK
Matematyka wokół nas
gimnazjum
klasa 3
Autorzy: Anna Drążek, Ewa Duvnjak, Ewa Kokiernak-Jurkiewicz
nr dopuszczenia wg MEN: 62/3/2010
Wydawnictwo: WSiP
I. Wykorzystanie i tworzenie informacji.
Uczeń interpretuje i tworzy teksty o charakterze matematycznym, używa języka
matematycznego do opisu rozumowania i uzyskanych wyników.
II. Wykorzystywanie i interpretowanie reprezentacji.
Uczeń używa prostych, dobrze znanych obiektów matematycznych, interpretuje pojęcia
matematyczne i operuje obiektami matematycznymi.
III. Modelowanie matematyczne.
Uczeń dobiera model matematyczny do prostej sytuacji, buduje model matematyczny danej
sytuacji.
IV. Użycie i tworzenie strategii.
Uczeń stosuje strategię jasno wynikającą z treści zadania, tworzy strategię rozwiązania
problemu.
V. Rozumowanie i argumentacja.
Uczeń prowadzi proste rozumowania, podaje argumenty uzasadniające poprawność
rozumowania.
Liczby wymierne dodatnie. Uczeń:
1) odczytuje i zapisuje liczby naturalne dodatnie w systemie rzymskim (w zakresie do
3000);
2) dodaje, odejmuje, mnoży i dzieli liczby wymierne zapisane w postaci ułamków
zwykłych lub rozwinięć dziesiętnych skończonych zgodnie z własną strategią
obliczeń (także z wykorzystaniem kalkulatora);
3) zamienia ułamki zwykłe na ułamki dziesiętne (także okresowe), zamienia ułamki
dziesiętne skończone na ułamki zwykłe;
4) zaokrągla rozwinięcia dziesiętne liczb;
5) oblicza wartości nieskomplikowanych wyrażeń arytmetycznych zawierających
ułamki zwykłe i dziesiętne;
6) szacuje wartości wyrażeń arytmetycznych;
7) stosuje obliczenia na liczbach wymiernych do rozwiązywania problemów
w kontekście praktycznym, w tym do zamiany jednostek (jednostek prędkości,
gęstości itp.).
Liczby wymierne (dodatnie i niedodatnie). Uczeń:
1) interpretuje liczby wymierne na osi liczbowej. Oblicza odległość między dwiema
liczbami na osi liczbowej;
2) wskazuje na osi liczbowej zbiór liczb spełniających warunek typu: x≥3, x<5;
3) dodaje, odejmuje, mnoży i dzieli liczby wymierne;
4) oblicza wartości nieskomplikowanych wyrażeń arytmetycznych zawierających
liczby wymierne.
Potęgi. Uczeń:
1) oblicza potęgi liczb wymiernych o wykładnikach naturalnych;
2) zapisuje w postaci jednej potęgi: iloczyny i ilorazy potęg o takich samych
podstawach, iloczyny i ilorazy potęg o takich samych wykładnikach oraz potęgę
potęgi (przy wykładnikach naturalnych);
3) porównuje potęgi o różnych wykładnikach naturalnych i takich samych podstawach
oraz porównuje potęgi o takich samych wykładnikach naturalnych i róŜnych
dodatnich podstawach;
4) zamienia potęgi o wykładnikach całkowitych ujemnych na odpowiednie potęgi
o wykładnikach naturalnych;
5) zapisuje liczby w notacji wykładniczej, tzn. w postaci a·10
gdzie 1≤a<10 oraz k
jest liczbą całkowitą.
Pierwiastki. Uczeń:
1) oblicza wartości pierwiastków drugiego i trzeciego stopnia z liczb, które są
odpowiednio kwadratami lub sześcianami liczb wymiernych;
2) wyłącza czynnik przed znak pierwiastka oraz włącza czynnik pod znak
pierwiastka;
3) mnoży i dzieli pierwiastki drugiego stopnia;
4) mnoży i dzieli pierwiastki trzeciego stopnia.
Procenty. Uczeń:
1) przedstawia część pewnej wielkości jako procent lub promil tej wielkości
i odwrotnie;
2) oblicza procent danej liczby;
3) oblicza liczbę na podstawie danego jej procentu;
4) stosuje obliczenia procentowe do rozwiązywania problemów w kontekście
praktycznym, np. oblicza ceny po podwyżce lub obniżce o dany procent, wykonuje
obliczenia związane z VAT, oblicza odsetki dla lokaty rocznej.
Wyrażenia algebraiczne. Uczeń:
1) opisuje za pomocą wyrażeń algebraicznych związki między różnymi wielkościami;
2) oblicza wartości liczbowe wyrażeń algebraicznych;
3) redukuje wyrazy podobne w sumie algebraicznej;
4) dodaje i odejmuje sumy algebraiczne;
5) mnoży jednomiany, mnoży sumę algebraiczną przez jednomian oraz, w
nietrudnych przykładach, mnoży sumy algebraiczne;
6) wyłącza wspólny czynnik z wyrazów sumy algebraicznej poza nawias;
7) wyznacza wskazaną wielkość z podanych wzorów, w tym geometrycznych
i fizycznych.
Równania. Uczeń:
1) zapisuje związki między wielkościami za pomocą równania pierwszego stopnia
z jedną niewiadomą, w tym związki między wielkościami wprost proporcjonalnymi
i odwrotnie proporcjonalnymi;
2) sprawdza, czy dana liczba spełnia równanie stopnia pierwszego z jedną
niewiadomą;
3) rozwiązuje równania stopnia pierwszego z jedną niewiadomą;
4) zapisuje związki między nieznanymi wielkościami za pomocą układu dwóch
równań pierwszego stopnia z dwiema niewiadomymi;
5) sprawdza, czy dana para liczb spełnia układ dwóch równań stopnia pierwszego
z dwiema niewiadomymi;
6) rozwiązuje układy równań stopnia pierwszego z dwiema niewiadomymi;
7) za pomocą równań lub układów równań opisuje i rozwiązuje zadania osadzone
w kontekście praktycznym.
Wykresy funkcji. Uczeń:
1) zaznacza w układzie współrzędnych na płaszczyźnie punkty o danych
współrzędnych;
2) odczytuje współrzędne danych punktów;
3) odczytuje z wykresu funkcji: wartość funkcji dla danego argumentu, argumenty dla
danej wartości funkcji, dla jakich argumentów funkcja przyjmuje wartości
dodatnie, dla jakich ujemne, a dla jakich zero;
4) odczytuje i interpretuje informacje przedstawione za pomocą wykresów funkcji
(w tym wykresów opisujących zjawiska występujące w przyrodzie, gospodarce,
życiu codziennym);
5) oblicza wartości funkcji podanych nieskomplikowanym wzorem i zaznacza punkty
należące do jej wykresu
Statystyka opisowa i wprowadzenie do rachunku prawdopodobieństwa. Uczeń:
1) interpretuje dane przedstawione za pomocą tabel, diagramów słupkowych
i kołowych, wykresów;
2) wyszukuje, selekcjonuje i porządkuje informacje z dostępnych źródeł;
3) przedstawia dane w tabeli, za pomocą diagramu słupkowego lub kołowego;
4) wyznacza średnią arytmetyczną i medianę zestawu danych;
5) analizuje proste doświadczenia losowe (np. rzut kostką, rzut monetą, wyciąganie
losu) i określa prawdopodobieństwa najprostszych zdarzeń w tych
doświadczeniach (prawdopodobieństwo wypadnięcia orła w rzucie monetą, dwójki
lub szóstki w rzucie kostką, itp.).
Figury płaskie. Uczeń:
1) korzysta ze związków między kątami utworzonymi przez prostą przecinającą dwie
proste równoległe;
2) rozpoznaje wzajemne położenie prostej i okręgu, rozpoznaje styczną do okręgu;
3) korzysta z faktu, że styczna do okręgu jest prostopadła do promienia
poprowadzonego do punktu styczności;
4) rozpoznaje kąty środkowe;
5) oblicza długość okręgu i łuku okręgu;
6) oblicza pole koła, pierścienia kołowego, wycinka kołowego;
7) stosuje twierdzenie Pitagorasa;
8) korzysta z własności kątów i przekątnych w prostokątach, równoległobokach,
rombach i w trapezach;
9) oblicza pola i obwody trójkątów i czworokątów; 10) zamienia jednostki pola;
11) oblicza wymiary wielokąta powiększonego lub pomniejszonego w danej skali;
12) oblicza stosunek pól wielokątów podobnych;
13) rozpoznaje wielokąty przystające i podobne;
14) stosuje cechy przystawania trójkątów;
15) korzysta z własności trójkątów prostokątnych podobnych;
16) rozpoznaje pary figur symetrycznych względem prostej i względem punktu. Rysuje
pary figur symetrycznych;
17) rozpoznaje figury, które mają oś symetrii, i figury, które mają środek symetrii.
Wskazuje oś symetrii i środek symetrii figury;
18) rozpoznaje symetralną odcinka i dwusieczną kąta;
19) konstruuje symetralną odcinka i dwusieczną kąta;
20) konstruuje kąty o miarach 60º, 30º, 45º;
21) konstruuje okrąg opisany na trójkącie oraz okrąg wpisany w trójkąt;
22) rozpoznaje wielokąty foremne i korzysta z ich podstawowych własności.
Bryły. Uczeń:
1) rozpoznaje graniastosłupy i ostrosłupy prawidłowe;
2) oblicza pole powierzchni i objętość graniastosłupa prostego, ostrosłupa, walca,
stożka, kuli (także w zadaniach osadzonych w kontekście praktycznym);
3) zamienia jednostki objętości.
Treści nauczania podstawy programowej.
Treści nauczania z podstawy programowej |
Główne tematy realizowane w poszczególnych klasach
|
1. Liczby wymierne: 1) pojęcie liczby wymiernej, 2) działania na liczbach wymiernych, również w zapisie dziesiętnym, 3) rozwinięcia dziesiętne liczb wymiernych, 4) ułamki dziesiętne okresowe.
|
Klasa 1: Ułamki zwykłe i dziesiętne. Działania na ułamkach zwykłych i dziesiętnych. Kolejność działań. Ułamki okresowe. Przybliżenia dziesiętne. Zaokrąglanie liczb. Liczby dodatnie, ujemne i zero. Oś liczbowa. Porównywanie i porządkowanie liczb wymiernych. Liczby przeciwne.. Działania na liczbach wymiernych. Kolejność działań. Klasa 2: Stosowanie poznanych umiejętności w zadaniach. Klasa 3: Wartość bezwzględna liczby wymiernej i jej interpretacja na osi liczbowej Działania w zbiorze liczb wymiernych – powtórzenie i utrwalenie wiadomości i umiejętności.
|
2. Potęgi o wykładniku naturalnym i całkowitym: 1) pojęcie potęgi, 2) mnożenie i dzielenie potęg o jednakowych podstawach, 3) mnożenie i dzielenie potęg o jednakowych wykładnikach, 4) potęgowanie potęg, 5) pojęcie potęgi o wykładniku całkowitym ujemnym, 6) zapis liczb w notacji wykładniczej: a×10k, gdzie k jest liczbą całkowitą i 1 ≤ a < 10.
|
Klasa 1: Potęga liczby wymiernej o wykładniku naturalnym. Klasa 2: Potęga o wykładniku naturalnym. Mnożenie i dzielenie potęg o tej samej podstawie. Potęgowanie iloczynu, ilorazu i potęgi. Zapis liczb w notacji wykładniczej a ∙10k, gdzie k jest liczbą naturalną i 1 ≤ a < 10. Klasa 3: Potęga o wykładniku całkowitym ujemnym. Mnożenie i dzielenie potęg o tych samych podstawach. Mnożenie i dzielenie potęg o tych samych wykładnikach całkowitych. Potęgowanie potęgi o wykładniku całkowitym. Zapis liczb w notacji wykładniczej a ∙10k, gdzie k jest liczbą całkowitą i 1 ≤ a < 10.
|
3. Pierwiastki: 1) pojęcie pierwiastka kwadratowego z liczby nieujemnej, 2) pojęcie pierwiastka sześciennego z dowolnej liczby, 3) wyłączanie czynnika przed znak pierwiastka, 4) mnożenie i dzielenie pierwiastków kwadratowych i sześciennych, 5) szacowanie wartości wyrażeń zawierających pierwiastki.
|
Klasa 1: Pierwiastek arytmetyczny drugiego i trzeciego stopnia. Przykłady liczb niewymiernych Rozwinięcie dziesiętne liczby niewymiernej. Szacowanie liczb niewymiernych. Klasa 2: Pierwiastek kwadratowy i sześcienny. Pierwiastek sześcienny z liczby ujemnej. Pierwiastek z iloczynu, iloczyn pierwiastków. Pierwiastek z ilorazu, iloraz pierwiastków. Wyłączanie czynnika przed znak pierwiastka. Szacowanie wartości wyrażeń zawierających pierwiastki. Klasa 3: Działania na pierwiastkach – powtórzenie i utrwalenie wiadomości i umiejętności.
|
4. Procenty: 1) obliczenia procentowe, 2) praktyczne zastosowania procentów. |
Klasa 1: Pojęcie procentu. Obliczanie procentu danej liczby. Obliczanie liczby z danego jej procentu. Obliczanie jakim procentem jednej liczby jest druga liczba. Oprocentowanie oszczędności i kredytów. Roztwory,mieszaniny, stopy. Pojęcie promila, próby złota i srebra. Klasa 2: Stosowanie poznanych umiejętności w zadaniach Klasa 3: Obliczenia procentowe - powtórzenie i utrwalenie wiadomości i umiejętności.
|
5. Wyrażenia algebraiczne: 1) budowanie wyrażeń algebraicznych, 2) obliczanie wartości liczbowej wyrażeń algebraicznych, 3) przekształcanie wyrażeń algebraicznych i wzorów.
|
Klasa 1: Budowanie i odczytywanie wyrażeń algebraicznych. Wartość liczbowa wyrażenia algebraicznego. Suma algebraiczna. Wyrazy podobne. Dodawanie i odejmowanie sum algebraicznych. Redukcja wyrazów podobnych. Mnożenie sumy algebraicznej przez liczbę. Wyłączanie wspólnego czynnika liczbowego przed nawias. Klasa 2: Dodawanie i odejmowanie wyrażeń algebraicznych. Mnożenie sumy algebraicznej przez jednomian. Wyłączanie jednomianu przed nawias. Mnożenie sum algebraicznych. Wzory skróconego mnożenia. Rozkładanie sum algebraicznych na czynniki. Zapisywanie treści zadań za pomocą wyrażeń algebraicznych. Przekształcanie wyrażeń algebraicznych. Klasa 3: Rachunek algebraiczny - powtórzenie i utrwalenie wiadomości i umiejętności.
|
6. Równania i nierówności: 1) równania i nierówności pierwszego stopnia z jedną niewiadomą, 2) zapisywanie i rozwiązywanie układów równań liniowych z dwiema niewiadomymi, 3) zastosowanie równań stopnia pierwszego z jedną niewiadomą oraz układów równań pierwszego stopnia z dwiema niewiadomymi do rozwiązywania zadań osadzonych w kontekście praktycznym.
|
Klasa 1: Równania pierwszego stopnia z jedną niewiadomą. Rozwiązywanie równań metodą równań równoważnych Zastosowanie równań do rozwiązywania zadań tekstowych. Stosunek dwóch i kilku wielkości. Proporcja i jej własności. Rozwiązywanie równań w postaci proporcji. Przekształcanie wzorów. Nierówności pierwszego stopnia z jedną niewiadomą. Rozwiązywanie prostych nierówności. Interpretacja zbioru rozwiązań nierówności na osi liczbowej. Zastosowanie równań i nierówności do rozwiązywania zadań tekstowych. Przekształcanie wzorów Klasa 2: Zastosowanie równań i nierówności w rozwiązywaniu zadań tekstowych. Układ dwóch równań pierwszego stopnia z dwiema niewiadomymi. Rozwiązywanie układów równań metodą podstawiania i przeciwnych współczynników. Zastosowanie układów równań do rozwiązywania zadań tekstowych. Klasa 3: Rozwiązywanie równań z wartością bezwzględną]. Przedziały liczbowe. Rozwiązywanie nierówności z wartością bezwzględną. Rozwiązywanie układów równań. Zastosowanie układów równań do rozwiązywania zadań tekstowych - powtórzenie i utrwalenie wiadomości i umiejętności.
|
7. Wykresy funkcji: 1) układ współrzędnych kartezjańskich, 2) funkcja liczbowa i jej wykres, 3) przykłady zależności funkcyjnych występujących w przyrodzie, gospodarce i życiu codziennym, m.in. proporcjonalność prosta, 4) odczytywanie informacji z wykresu funkcji opisującej sytuację praktyczną.
|
Klasa 1: Prostokątny układ współrzędnych na płaszczyźnie. Odczytywanie współrzędnych punktu i zaznaczanie punktów o danych współrzędnych w kartezjańskim układzie współrzędnych. Klasa 2: Pojęcie funkcji. Funkcja liczbowa i jej wykres. Własności funkcji liczbowej. Przykłady zależności funkcyjnych występujących w przyrodzie, gospodarce i życiu codziennym. Wielkości wprost i odwrotnie proporcjonalne. Odczytywanie informacji z wykresu funkcji. Klasa 3: Własności funkcji liczbowej. Odczytywanie informacji z wykresu funkcji Stosowanie poznanych umiejętności w zadaniach.
|
8. Statystyka opisowa i wprowadzenie do prawdopodobieństwa: 1) zbieranie, porządkowanie, przedstawianie i interpretowanie danych (w tabeli, za pomocą diagramów), 2) średnia arytmetyczna, 3) przykłady prostych doświadczeń losowych (np. rzut kostką, rzut monetą, wyciąganie losu).
|
Klasa 1: Odczytywanie danych statystycznych prezentowanych w postaci: tabelarycznej, diagramów słupkowych, prostokątnych i kołowych. Prezentacja danych za pomocą tabel i diagramów. Klasa 2: Gromadzenie i opracowywanie danych ich prezentacja oraz charakterystyki liczbowe (średnia arytmetyczna, mediana, moda, rozstęp). Odczytywanie i przedstawianie danych statystycznych za pomocą wykresów. Klasa 3: Doświadczenie losowe. Gromadzenie i opracowywanie danych otrzymywanych przy wielokrotnym powtórzeniu danego doświadczenia losowego.
|
9. Figury płaskie: 1) proste równoległe przecięte trzecią prostą, 2) wzajemne położenie prostej i okręgu; prosta styczna, 3) długość okręgu; pole koła, 4) twierdzenie Pitagorasa i jego zastosowania, 5) cechy przystawania trójkątów, 6) oś symetrii figury; środek symetrii figury; symetralna odcinka i dwusieczna kąta, 7) okrąg opisany na trójkącie; okrąg wpisany w trójkąt, 8) twierdzenie Talesa, 9) cechy podobieństwa trójkątów.
|
Klasa 1: Podstawowe figury płaskie. Kąty i ich rodzaje. Wzajemne położenie prostych i odcinków na płaszczyźnie. Proste równoległe przecięte trzecią prostą. Trójkąty i ich rodzaje. Obwód figury. Jednostki długości. Pole figury, jednostki pola. Czworokąt; prostokąt i kwadrat – ich własności, obwody i pola. Trójkąt – własności, pole i obwód. Równoległobok i romb – ich własności, obwody i pola. Deltoid – własności, obwód i pole. Trapez – własności, obwód i pole. Inne wielokąty. Figury przystające; cechy przystawania trójkątów. Okrąg i koło własności, długość okręgu, pole koła. Twierdzenie – założenie, teza. Twierdzenie Pitagorasa. Twierdzenie odwrotne do twierdzenia Pitagorasa. Klasa 2: Kąt środkowy, kąt wpisany. Kąty wpisany i środkowy oparte na tym samym łuku. Kąty wpisane oparte na tym samym łuku. Wzajemne położenie prostej i okręgu. Symetralna odcinka. Dwusieczna kąta. Okrąg opisany na trójkącie. Okrąg wpisany w trójkąt. Okrąg opisany na czworokącie. Okrąg wpisany w czworokąt. Wielokąty foremne. Oś symetrii figury. Figury osiowosymetryczne. Środek symetrii figury. Figury środkowosymetryczne. Klasa 3: Podział odcinka na równe części. Podział odcinka w danym stosunku, proporcjonalność odcinków. Twierdzenie Talesa. Twierdzenie odwrotne do twierdzenia Talesa. Zastosowanie twierdzenia Talesa. Figury podobne. Skala podobieństwa. Podobieństwo trójkątów. Zastosowanie podobieństwa figur. Stosunek pól figur podobnych. Powtórzenie i utrwalenie wiadomości i umiejętności o figurach płaskich.
|
10. Bryły: 1) graniastosłupy, 2) ostrosłupy, 3) bryły obrotowe: walce, stożki, kule, 4) pola powierzchni i objętości brył.
|
Klasa 1: Prostopadłościan i sześcian. Inne graniastosłupy proste. Pole powierzchni graniastosłupa prostego. Objętość bryły. Jednostki objętości. Objętość graniastosłupa prostego. Klasa 2: Wzajemne położenie prostych i płaszczyzn w przestrzeni. Kąt między prostą a płaszczyzną; kąt dwuścienny. Graniastosłup i ostrosłup – opis, siatka. Pole powierzchni ostrosłupa. Objętość ostrosłupa. Klasa 3: Przykłady brył obrotowych. Walec – opis, siatka. Pole powierzchni całkowitej i objętość walca. Stożek – opis, siatka. Pole powierzchni całkowitej i objętość stożka. Kula – pole powierzchni całkowitej i objętość. Pola powierzchni i objętości figur przestrzennych - powtórzenie i utrwalenie wiadomości i umiejętności.
|